Hỏi: Có được ăn đồ cúng không?

Trước tiên, chúng ta xem Thánh Phao-lô nói gì về việc ăn đồ cúng trong thư thứ nhất gửi tín hữu Cô-rin-tô, chương 8 đến hết chương 10.

Một số nguyên tắc mà thánh nhân nói tới là:

1. Việc cúng bái như thế là vô nghĩa vì chỉ có một vị Thần duy nhất là Thiên Chúa. Đồ cúng cho các vị thần thánh khác chỉ là cúng cho các ngẫu tượng, tưởng tượng mà thôi. Do đó, các của ăn đó chả có vấn đề gì cả. Chúng ta có quyền tự do hưởng dùng các thức ăn vì đó là do Thiên Chúa ban cho con người. Vì thế, ta cứ tạ ơn và ăn mà không cần lo lắng gì.

"Vậy, về việc ăn thịt cúng, chúng ta biết rằng ngẫu tượng chẳng là gì trên thế gian, và cũng chẳng có thần nào ngoài Thiên Chúa độc nhất." (1 Cr 8, 4)

"Tất cả những gì bán ngoài chợ, anh em cứ việc ăn, không cần phải đặt vấn đề lương tâm, bởi vì trái đất và muôn vật muôn loài trên trái đất đều là của Chúa. Nếu có người ngoại nào mời anh em và anh em muốn đi, thì cứ ăn tất cả những gì người ta dọn cho anh em, không cần phải đặt vấn đề lương tâm." (1 Cr 10,25-27)

2. Tuy nhiên, có một số anh em, nhất là tân tòng, đức tin chưa vững. Họ không có hiểu biết giống như chúng ta. Vì thế, khi họ thấy mình ăn đồ cúng thì họ tưởng rằng chúng ta cũng đang tôn thờ các thần khác, cho rằng việc thờ cúng các thần khác là được phép và như thế lương tâm họ bị tổn thương. Vì đức ái, chúng ta không nên ăn nếu có nguy cơ đó (có người chưa hiểu vấn đề ở đó).

"Nhưng không phải mọi người đều hiểu biết như vậy đâu! Có một số người từ trước đến nay đã quen thờ ngẫu tượng, nên khi ăn các thức ấy thì cứ tưởng làm như vậy là ăn của cúng; và lương tâm yếu đuối của họ đã ra ô uế... Thật vậy, nếu có ai thấy bạn là người hiểu biết mà lại ngồi dự tiệc trong đền trong miếu, thì lương tâm của người yếu đuối ấy lại chẳng dựa vào đó mà ăn của cúng sao? Thế là sự hiểu biết của bạn làm hư mất một người yếu đuối, một người anh em mà Đức Ki-tô đã chịu chết để cứu chuộc! Như vậy, phạm đến anh em và làm thương tổn lương tâm yếu đuối của họ là phạm đến Đức Ki-tô!" (1 Cr 8,7.10-12)

3. Một trường hợp khác là việc ăn đồ cúng đó làm chúng ta thể hiện sự tán đồng, hiệp thông với việc thờ ngẫu tượng thì cũng không được ăn. Ví dụ như khi một người đưa đồ cúng cho chúng ta ăn và bảo ăn đi để nhận lộc thánh và chúng ta vẫn ăn thì chúng ta đã gây ngộ nhận mình đang tôn thờ và xin lộc vị thần thánh đó. Thậm chí, chúng ta cũng không được phép hiệp thông bẻ bánh với các nhánh Tin Lành cũng là cùng nguyên tắc này. Vì khi tham gia tích cực vào việc đó, chúng ta tham gia tích cực vào việc thờ phượng của họ và ngầm thừa nhận hành vi đó là đúng.

"Nhưng nếu có người bảo: "Đây là của cúng", thì anh em đừng ăn, vì người ấy -kẻ đã báo trước cho anh em- và vì vấn đề lương tâm." (1 Cr 10,28)

"Những ai ăn tế phẩm, há chẳng phải là những kẻ được chia lộc bàn thờ sao? Thế nghĩa là gì? Thịt cúng là gì? Ngẫu tượng là gì? Tuy nhiên, đồ cúng là cúng cho ma quỷ, chứ không phải cho Thiên Chúa; mà tôi không muốn anh em hiệp thông với ma quỷ. Anh em không thể vừa uống chén của Chúa, vừa uống chén của ma quỷ được; anh em không thể vừa ăn ở bàn tiệc của Chúa, vừa ăn ở bàn tiệc của ma quỷ được." (1 Cr 10, 18-21)

Như vậy, chúng ta không bị cấm ăn đồ cúng vì thực ra đồ cúng cũng là đồ ăn bình thường, chẳng có thần thánh nào ban phép hay làm gì trên thức ăn đó cả. Khi ăn hãy tạ ơn Chúa rồi ăn. Tuy nhiên, nếu việc ăn đó bao hàm việc hiệp thông với nghi lễ thờ phượng hoặc nó làm người chưa hiểu biết hiểu lầm rằng người Công Giáo vẫn thờ các thần khác thì chúng ta không được ăn. Lý do không được ăn ở đây không phải vì bản chất của đồ cúng mà là vì ý nghĩ của con người.

Cũng như Chúa Giê-su đã nói: "Không có gì từ bên ngoài vào trong con người mà có thể làm cho họ ra ô uế. Chỉ có những gì từ con người ta xuất ra, chính những cái đó mới làm cho họ ra ô uế." (Mc 7,15)

Thật vậy, tự bản chất đồ ăn từ bên ngoài không thể làm chúng ta mắc tội. Cái làm chúng ta mắc tội là suy nghĩ của chính chúng ta (cái bên trong) khi chúng ta hiệp thông với việc thờ phượng các thần khác, khi chúng ta ham ăn mà gây ra hiểu lầm về đạo, gây tổn thương cho lương tâm của anh em mình.

JJB.

Họ đạo hay Giáo xứ? Tại sao người miền Nam dùng chữ họ/ họ đạo để chỉ về Giáo xứ?

Ở Việt nam, trước đây, xứ là tiếng gọi ở ngoài Bắc (và đi theo cha xứ, hay chánh xứ); trong Nam gọi là họ hay họ đạo (và đi theo cha sở, hay chánh sở, bổn sở). Với cuộc di cư năm 1954, người Bắc mang cái “xứ” vào trong Nam, và biến cái “họ” thành một chi nhánh của “xứ” (họ lẻ). Tại nhiều giáo phận, một cộng đoàn được thiết lập thành “giáo họ” trước khi tiến tới “giáo xứ”. Dù sao thì cả hai danh từ xứ (gợi lên ý tưởng “xứ sở quê hương”) và họ (gợi lên ý tưởng “họ hàng thân thuộc”) đều muốn nói lên một sự ràng buộc với gia đình họ hàng thân tộc; nói tắt, nó nói lên một cộng đồng.

Một nhận xét nữa: trước đây Xứ và Họ được gắn với “đạo” (xứ đạo, họ đạo) để phân biệt với những xứ hoặc họ theo nghĩa xã-hội-học; một cách tương tự “giáo xứ” cũng muốn nêu bật rằng cái “xứ” này thuộc về “Giáo hội” chứ không hiểu thuần túy theo nghĩa nhân văn.

Cha Đỗ Quang Chính, SJ. giải thích lý do Giáo Hội ở Đàng Trong lúc ban đầu sử dụng từ “Họ” để chỉ các giáo xứ như sau: “Từ Họ theo nguyên ngữ có nghĩa là gia đình, họ hàng, thân thích, và nếu hiểu rộng hơn cũng chỉ các hiệp hội, hội đoàn, phường, có cùng một chí hướng... Khi cha ông ta sử dụng từ Họ là muốn làm nổi bật sự liên kết chặt chẽ giữa các bổn đạo trong Họ chứ không lỏng lẻo như ở châu Âu. Vì ở đó có thể nói được những cá nhân liên hệ với nhau bằng việc duy nhất là họp nhau tham dự kinh lễ tại nhà thờ trong những ngày giờ nhất định.

Trái lại, ở Việt Nam các bổn đạo trong Họ còn liên kết với nhau bằng nhiều cách, trong nhiều tổ chức, sinh hoạt, không phải chỉ tới nhà thờ tham dự kinh lễ mà thôi. Vì thế, Họ là một cơ sở hay nói đúng hơn là một cơ thể thực sự vững mạnh và sống động, mà chính L. Cadière cũng phải nhận xét như thế”.

Thiết nghĩ, các vị tiền bối đã sử dụng từ Họ để chỉ cộng đoàn tín hữu cư ngụ gần nhau, để nói liên sự kết hợp chặt chẽ giữa bổn đạo với nhau như giữa những người cùng chung huyết thống, dòng họ. Và ở Việt Nam, mối dây họ hàng được nối kết chặt chẽ bằng việc tôn kính tổ tiên, cụ thể qua những việc tế tự tại nhà thờ tổ hay nhà thờ họ. Vì vậy, việc gọi nơi sinh hoạt tôn giáo thường xuyên của các tín hữu, nơi gắn bó các gia đình Công Giáo với nhau cách chặt chẽ như những người trong cùng một Họ, không từ ngữ nào thích hợp hơn là “nhà thờ”.

Chốt lại, người miền Nam dùng cả hai chữ Họ đạo và Giáo xứ. Chẳng hạn gọi Họ đạo Chợ Quán hay Giáo xứ Chợ Quán đều được, gọi Họ đạo Cái Nhum hay Giáo xứ Cái Nhum đều được.

Maria tổng hợp

-------

Tham khảo:

- Lm. Giuse Phan Tấn Thành, OP, Các Giáo xứ : Lịch sử và Thần học

- Lm. Stêphanô Huỳnh Trụ, Từ vựng Công Giáo: Nhà thờ - Thánh đường

Với mục đích để Lời Chúa được loan truyền và thông tin Giáo hội được lan tỏa, Legio Mariæ sẵn lòng để các tổ chức và cá nhân sử dụng lại tin bài đã đăng trên báo giấy và báo mạng legiomariævn.com của mình.

Tuy nhiên, vì đức công bằng và sự bác ái, xin quý vị vui lòng ghi đầy đủ nguồn như sau: “Theo Đạo Binh Đức Mẹ, website: legiomariævn.com”.

Ngoài ra, nếu chia sẻ bài lên mạng xã hội (Facebook, Twitter…), đề nghị dùng đường dẫn gốc trên website của Đạo Binh Đức Mẹ.